Çocuklarda uyku problemi

[Lika]

Çocukların sağlıklı büyümeleri için, doğdukları günden itibaren, anne - babaların verdiği en büyük mücadele onların uyku düzenlerini sağlamaktır. Hemen bütün çocuklarda, uyku düzensizliği, uyumama isteği, gündüz uyuklama sorunu ve bunlara ilaveten tek yatamama problemi bulunur. Anne- babalar olarak, çocuklarda uyku problemini düzeltmek için neler yapılabileceğini iyi öğrenmekle işe başlayabiliriz.



Çocukların sağlıklı büyümeleri için, doğdukları günden itibaren, anne - babaların verdiği en büyük mücadele onların uyku düzenlerini sağlamaktır. Hemen bütün çocuklarda, uyku düzensizliği, uyumama isteği, gündüz uyuklama sorunu ve bunlara ilaveten tek yatamama problemi bulunur. Anne- babalar olarak, çocuklarda uyku problemini düzeltmek için neler yapılabileceğini iyi öğrenmekle işe başlayabiliriz.

Uykuya hazırlık ve uyku evresi hep aynı saatlerde olmalı ki çocuğunuz bunu bir disiplin haline getirsin ve biyolojik saati devreye girebilsin. Odası ne çok sıcak ne de çok soğuk olmalıdır. Rahat edebileceği uyku kıyafetlerini tercih etmeniz daha faydalı olacaktır. Çocuğunuzu çok sıkı giyindirmemeye özen gösterin. Uyku için tamamen sessiz bir ortam oluşturmayın.

Çocuğunuz çok sevdiği bir oyunu oynarken uyku konusunda size uyum sağlamayacaktır. O, oyununu oynarken birazdan uykuya geçeceğinizi haber verin ve ondan oyununu yavaş yavaş bitirmesini isteyin. Evde siz konuşurken, ondan uykuya geçmesini istemeniz çok doğru olmayacaktır, bu nedenle (en azından alıştırma evresinde) siz de televizyonun sesini biraz kısabilir, uykunuz gelmiş gibi yapabilir, uyku kıyafetlerinizi giyebilirsiniz.

Uykuya geçiş evresinde ılık bir duş yaptırabilirsiniz, birlikte banyo aktivitelerinizi yapın. (diş fırçalama, tuvalete gitme, elleri yıkama vb.) Yatağına yatmadan önce sevdiği bir bebek ya da ayıcık varsa yatağının kenarında ona da bir yer hazırlayın ve onu birlikte yatırın, bebeğin üstünü birlikte örtün ve sessiz bir şekilde ona hayırlı geceler demesini sağlayın. O yatağında yatarken bir hikâye kitabı okuyabilir ya da bir masal anlatabilirsiniz. Masalın ya da hikâye kitabının heyecan içerikli ya da üzüntülü olmamasına özen gösterin, bu onun uykuya dalmasını zorlaştıracaktır. Eğer çocuğunuz, sinirli, üzgün ve korkmuş ise bu duygularla yatmasına izin vermeyin, onu rahatlatın ve onunla konuşun. Ona dokunun ve yanında olduğunuzu ona hissettirin.

Endişelerinizi hissettirmeyin

Gece uyandığında yanınıza gelmek istediğinde bu konuda kararlı olmalı ve onu yatağına geri götürmelisiniz. Bu sürecin uzaması anne-babanın bu konuda gerekli tutumu ve davranışı sergilememesinden kaynaklanır. Eğer çocuğunuz korkmuşsa ya da ağlıyorsa ona hemen dokunun, yanında olduğunuzu ona hissettirin, (endişelerinizi hissettirmeyin) rahatlatın ve yatağına yatırın, uykuya dalana kadar yanında kalabilirsiniz. Tüm bunları yapmanıza rağmen çocuğunuzda uyku problemi görüyorsanız bir uzman desteği almanız yararlı olacaktır.

İlk kural; kendi yatağında uyumaya alışmasıdır

Çocukların uyku düzeni kazanabilmesi için yapılması gereken ilk hamle, çocuğun kendi yatağında yatmaya alıştırılmasıdır. `Uyumak istemiyor, bu nedenle yanımıza alıyoruz`, `Gece ağlayarak uyanıyor ve yanımıza geliyor` gibi gerekçeler üreten anne - babalar, aslında çocuğun sosyal gelişimini tamamlamasını engellemiş oluyorlar. Bu da çocuklarda uyku düzensizliklerine neden olduğu gibi, çocuğun ileriki yaşlarda daha ciddi problemlerle karşılaşmasına neden de olabilmektedir.

Çocuğunuzun sağlıklı bir şekilde uyku evresine geçebilmesi için gün içerisinde enerjisini boşaltabilecek aktiviteleri yapmış olması gerekir. Bu nedenle, anne- babalar, çocukla gün içerisinde devamlı hareketli oyunlar oynamalıdır.

Çocuklarda görülen uyku bozuklukları:

Gece boyunca sık sık uyanma.

Uykuda konuşma.

Uyumada güçlük çekme.

Ağlayarak uyanma.

Gündüz uyuklama.

Kâbus ya da korkulu rüya görme.

Yatak ıslatma.

Diş gıcırdatma veya sıkma.

Erken uyanma.

Uyurgezerlik.

Uyku bozukluklarının nedenleri

1- Bebeklik dönemindeki hatalar: Annenin, erken yaşlardan itibaren çocuğu için sabit uyku düzeni kuramaması, uyku ortamının sık değişmesi çocuğun kaygısını artırır.

2- Annenin ruhsal sıkıntıları veya yokluğu: Ruhsal sorun yaşayan anneler, çocuğun bakımında daha çok zorlanırlar. Hem bebeğin talepleri karşısında sabırları azdır, hem de konuşmayı henüz beceremeyen bebeğin verdiği sözel olmayan mesajları anlamayabilirler; bunlar da sağlıklı bakımı güçleştirir. Anne dışında, çocuğu büyüten aile büyükleri ve bakıcıların zıt, tutarsız tutumları bebek için travmatik dahi olabilir.

3- Uyku düzensizliği: Eğer çocuklar, bebeklik döneminden itibaren sabit ve dengeli bir uyku düzenine alıştırılmamışsalar, uyku kaliteleri ileri yaşlarda da kırılgan olur.

4- Gece kâbusları sayıklamaları: Genellikle 3-4 yaşlarındaki çocuklarda ve hafif uyku döneminde görülebilen bir durumdur. Çocuk, çoğu defa uyanmadan atlatır, kimi durumlarda da uyanabilir. Sonradan sorulduğunda, tam olarak tanımlayamasa da kâbus gördüğünü anımsar.

5- Gece terörü: Derin uyku döneminde, uykunun ilk saatlerinde ortaya çıkan bir durumdur. Çocuk, gecenin ilerleyen saatinde ağlayarak, yatakta doğrulmuş, hatta bazen çığlık çığlığa halde uyanabilir. 5-12 yaşlar arasındaki çocuklarda daha sıktır. Gece kâbuslarından farkı, sonradan sorulduğunda çocuğun hiçbir şey hatırlamamasıdır.

6- Uyurgezerlik: 5-15 yaşlar arası çocuklarda daha çok görülen, genellikle derin uyku döneminde ortaya çıkan ve uykudayken yataktan kalkma, hatta uzaklaşma ile tipik bir durumdur.

7- Sağlık problemleri: Çeşitli tıbbi hastalıklarda ve bunların ilaçla tedavileri sırasında da çocukların uyku düzenleri bozulabilir.

Milli Gazete