Intisar Sahasinin Genislemesi
Kureyşlilerin kötülükleri arttığı için Peygamber ve müslümanlar çok sıkıldılar. Takif kabilesi, Peygamberi Taif'de kötü muamelelerle reddettikten ve hac i çin gelip de kendilerine müslümanlık namına müracaat edilen Kende, Keleb, Benî Amr, Benî Hanife kabileleri de îslâmiyeti reddettiklerinden kabilelerin yardımlarından ümit kalmamış olup Kureyşlile-den de kimsenin müslüman olması beklenemez olmuştur. Kureyşlilerden maada Mekke'ye komşu olan kabilelerle, Arab memleketlerinin her tarafından Mekke'ye hac için gelen diğer kabileler, Muhammed'in içinde bulunduğu yalnızlığı ve kendi­sini sarmış olan Kureyşlilerin husumetini görünce Peygamber­den büsbütün yüz çevirmişlerdir. Peygamber (A.S.) Allahın kendisine verdiği nübüvvet vazifesini ancak o güne kadar ken­disine iltihak edenlerin mahdut varlığiyle ifa ediyordu. Günler geçtikçe Peygamberin yalnızlığı ve Kureyşlilerin kinleri artı­yordu, insanlar da kendisinden uzaklaştıkça uzaklaşıyordu. Bütün bunlara rağmen Resûli Ekrem ve etrafındaki ashabı bu hâllerin hepsine göğüs geriyor, Allahın yardımına inanıyor ve hak dininin diğer bütün dinlerden üstün kılacağına dair iman­ları her vakitkinden kuvvetli bulunuyordu. Her fırsatta davet vazifesini yapıyordu. Hac zamanı gelip Arabistandaki halk Mekke'de toplandıkça onların daveti kabul veya çirkin şekilde red etmelerine bakmayarak onları İslama davet ediyordu. Allah'ın kendisine tevdi ettiği resalet vazifesini halka bildirirken Kureyşlilerden iyiyi, kötüyü tefrik edemeyenlerin kendisine sataşmaları ve kötü muameleleri, ruhundaki iyilik sebebiyle onu yolundan alıkoymuyordu. Allahın onu İslâm dininin tami­mi için gönderdiğine, kendisinin yardımcısı olduğuna beheme­hal bu hak dinini meydana çıkaracağına olan imanını muhafa­za ediyordu. O günler davet işinin duraklamasından ve Ku­reyşlilerin kötü muamelelerinden bizar olarak Allahın lûtfunu ve yardımını bekledi, durdu. Bu intizar fazla sürmemiş, zafer müjdeleri Medine'den gelmeğe başlamıştır. Şöyle ki Harzec ka­bilesinden birtakım insanlar hac zamanında Mekke'ye geldik­lerinde Peygamber onlara tesadüf edip, kendileriyle konuşmuş, hâl ve hatırlarını sorduktan sonra onları hak dinine davet et­mişti. Onlar da birbirlerine bakarak söyle söylenmişlerdir :

Yahudilerin, gelece ğini haber verip durdukları Peygamber, Allah bilir ki budur. Sakın onlar bizden evvel davranıp da kendisine sahip çıkmasınlar dîye Peygamberin dâvetine icabet et­tiler.

Evs ve Harzec kabileleri; aram ızdaki kadim husumet ve fe­nalıkları bir tarafa bıraktık, senin ile birlikte olursak Allah aramızdaki ayrılığı kaldırır bizi toplu bir hâle koyar, biz de sa­na zahir olursak senden daha muteber ve kuvvetli kimse olmaz dediler. Bunlar Medine'ye döndüklerinde hemşehrilerine müslüman olduklarını söyleyince, onlar da bu yeni dine amade gö­nülleri ve hakikate susamış varlıklariyle dahil oldular. Artık Evs ve Harzec kabileleri içinde Muhammed'in (S.S.) ismini duymayan kimse kalmamıştı.

Islam Davetinin Siddetlenmesi
Kureyşlilerin İslâm'ın neşrine muhalefeti normal bir şeydi. Çünkü Peygamber davet vazifesini yüklenip kendisiyle bera­ber bu mukaddes vazifeyi üzerine alan kitleyi alnı açık olarak ve meydan okuyarak gizlilikten aleniyete çıkarmıştır. Üs­telik bu iş bizzat Mekke'de ve Kureyşlilerin gözü önünde kendileriyle bir yüzleşme mânasını da taşıyordu. Çünkü halk, Allah'ın birliğine ve yalnız ona ibadet etmeğe, putları terkedip, içinde yaşadıkları bozuk nizamdan sıyrılmağa davet ediliyor­du. Bu sebeple Kureyşlilerle toptan mücadele edilmiştir. Peygamber onlara yanlış düşündüklerini ve tanrılarının bir mânâ ifade etmediğini, yaşayışlarının değersizliğini yüzlerine vur­makta iken Kureyşlilerle mücadeleye girmesi mümkün olur mu idi? Hele Kur'an âyetlerinin nüzulü devam edip: «Sîz ve Allahtan başka tapındıklarıniz cehennemin odunusunuz» mealindeki âyet ile onlara hücum ediyor ve bunu kendilerine açıkça söylüyordu. Bilhassa içinde yaşadıkları faizcilik hayatını kökünden sarsmak suretiyle pek sert hücumlar yapıyor ve Kur'anın Rum sûresinde: "insanların mallarını arttırsın diye verdiğiniz faizler, Allah nezdinde fazlalık yapmaz.» yolundaki âyeti onlara okuyor, «insanlardan alırken ölçüyü tam tutup, onlara verirken eksik verenlerin veyl hallerine" âyetiyle teraziyi eksik tutanları korkutuyordu. Bundan dolayı ona muhalefet veya eziyet yapmak, kâh her türlü alış verişi kesmek, şahsına ve dinine karşı propaganda yapmak suretiyle kendisini ve ashabını incitmeye başladılar. Peygamber de gerek kendilerine ve gerekse yolsuz ve yanlış görüşlere ve bozuk imanlara hücum ediyor ve dinin neşrine aralıksız devam ediyordu. Dine davet için açıkça hareket ediyor, dolambaçlı, üstü kapalı sözler kullanmıyordu. Kureyşlilerden türlü işkenceler çekmesi­ne ve bağına gelen bütün müşkilâta rağmen silâhsız, yardımcısız, tek başına ne zaafa uğramış, ne boyun eğmiş, ne de hatır gönül yapmak için dalkavukluk etmiştir. Açık alınla etrafa meydan okuyarak tekmil gücü ve imaniyle herkesi hak dinine davet etmekte idi. Bu vazifenin ağırlığından dolayı hiç zahmet çekmiyor, zorluk duymuyordu. Kureyşlilerin Peygamber ile halk arasında sed çekmek için koydukları bütün manileri yenmekte yüksek seciyenin büyük tesiri ve yardımı olmuştur. Bunun için halk Allanın dinine kavuşmuştur. Hakkın kuvveti, haksızlığı alt ederek İslâmın nuru her gün artmıştır. Put­erestlerden ve hıristiyanlardan bir çoğu Müslüman oldular. Kureyşlilerden bir çoğu Kur'anı dinleyerek ona meyil etmeğe başladılar.

Ömrü oğlu Tafil, asil ve ferasetli bir insandı. O sıralarda Mekke'ye geldi. Kureyşliler hemen kendisini görmeğe gittiler; Muhammed'in sözleri büyü gibi tesir ederek insanları birbirinden ayırıyor. Mekkede bizim bağımıza gelen dertlerin kendisinin ve kavminin de başlarına gelmesinden korktuklarım söyliyerek, Muhammed'le görüşüp onu dinlememesini ve bunun kendisi için hayırlı olacağını söylediler.

Tafil bir g ün Kâbeye gittiği vakit Peygamber de orada idi. Tafil Peygamberin bazı sözlerini işitince bunların güzel şeyler olduğunu anladı ve kendi kendine: «Ben ki akıllı ve şair bir adamım. Elbette sözün güzeli, çirkini gözümden kaçmaz, bu adamın söylediklerini dinlemeğe ne mani var, bunlar güzel sözlerse tutarım, değilse bırakırını» diyerek Peygamberin arka­sından evine gitti ve kim olduğunu ve içinden neler konuştuğu­nu ona söyledi. Resulüllah, Müslümanlığı ona anlatıp Kur'andan bazı âyetler okumuştur. O da hemen Müslüman olup şehadet getirmiş, sonra kendi kavmine dönerek onları Müslü­manlığa davet etmiştir. Yirmi Hıristiyan, Resulü Ekrem Mek­kede iken yanına gelip oturdular, kendisine bazı sualler sor­dular ve cevaplan dinlediler, ona inanarak tasdik ettiler. On lar ın bu halleri Kureyşlileri fena halde kızdırmış ve: «Gayret­lerinizi Allah boşa çıkarsın, dindaşlarınız sizi buraya bu adamdan haber getirsin diye göndermişken, siz adamın karşısına oturur, oturmaz hemen ona iman edip kendi dininizi terkettiniz.» Kureyşlilerin bu sözleri, kafileyi Peygambere tâbi olmak­tan alıkoymadığı gibi, Müslümanlıktan da döndürememiştir. Belki imanlarına iman katılmıştır. Bu suretle Peygamberin va­zifesini daha açıkça yapmasına ve halkın da Kur'an dinlemeğe olan hevesinin artmasına sebep olmuştur. O derecede ki Kureyşîiler içinde bu işin en müfrit düşmanları bile kendi kendi­lerine: Bu adam hakikaten hak dinine davet ediyor ve halka vaadettiği ve korkuttuğu şeyler acaba doğru mudur, diyerek bu tereddütlerini izale için gizlice Kur'an dinlemeğe kadar ken­dilerini sürüklediler. Öyle kî; Harb oğlu Ebu Süfyan, Hişam oğlu Ebu Cehil, Amru bir gece birbirlerinden habersiz Muhammed evinde iken onu dinlemeğe gitmişler. Bunlardan her biri bir yer beğenmiş, hiç biri diğerinin beğendiğini bilmiyor, görmüşler ki, Muhammed biraz uyuduktan sonra gece uyana­ak ağır ağır Kur'an okuyor, dinledikleri âyetler onların ruh ve gönüllerini teshir etmiş, ortalık ağarıncaya kadar kulak kesilmişler. Dağılıp evlerine dönerken yolları bunları bir ara­ya getirmiş, yekdiğerine; bu hareketlerinin çirkin düşeceğinden bir daha yapmamalarını söylemişler ve, kafasız bazı kimseler bizi görürlerse vaziyetimiz kötüleşir ve Muhammed'in bize karşı dâvayı kazanmasına sebep olur, dedikleri halde er­tesi akşam bunlardan her biri, sanki ayakları onları sürüklüyormuş gibi ayni yerde Muhammed'in Allahın Kitabını okuduğunu dinlemek ihtiyacını duymuşlardır. Yine şafak sökerken yolda tekrar birbirlerine kavuştuklarında bu hareketlerinin uygunsuzluğunu tekrarlamışlarsa da, üçüncü gece de oraya gitmek arzusuna galebe çalamayınca, Muhammed'in dâvetine karşı hissettikleri zaafdan korunmak için bu hareketi tekrar etmemeyi karşılıklı kararlaştırdılar. Filhakika bir daha oraya gitmedşlerse de, üç gece dinledikleri Kur'an, ruhlarında Öyle izler bırakmıştır ki bunu birbirlerine sormaktan kendilerini alamadılar. Her biri derunî bir ıztırap içine düşmüş, kavminin reisleri iken bir zaafa düşmenin bütün kavmi Muhammed'e imana sevkedeceğinden korkmağa başlamışlardı. Kureyşlilerin tekmil muhalefetine rağmen davet yürüdü. Bu hal Kureyşlilerin keyfini bozmuş ve bu davet Mekkede yayıldıktan sonra Arab kabileleri arasında da yayılacağından korku­lan artmıştı. Bundan dolayı Peygambere ve ashabına karşı fe­nalık ve işkenceleri artarak Peygamber çok darlanmıştı. Bu­nun üzerine Taif'den yardım istemek ve kendilerine zahir ola­rak İslâm dinine girmeleri için Peygamber Taife gitmiş ise de çok fena karşılanmıştır. Taifliler kölelerini ve ayak takımla­rını teşvik ettiklerinden onlar da Peygambere küfürler savurarak, onu taşa tutmuşlar ve ayaklarını kanatmışlardır. Onlar­dan kurtularak geri döndüğünde Rabia'nın oğulları Şebib'in üzüm bağlarının duvarı kenarında oturarak bu hali ve davet vazifesini düşünmeğe başlamışlardır. Mekkeye ancak şehrin ileri gelen kâfirlerinden birisinin himayesi altında girebilmek, Taif'lilerden gördüğü kötü muameleden sonra oraya giremiyecek... Oturduğu yer iki kâfir kardeşin bağı olduğundan orada kalamıyacaktı. Bu suretle ıztırabı son haddine gelince bütün kalbi ile güvendiği Allahına en acıklı ve elmeli bir halde şikâyet için başını semaya kaldırarak Allahtan hoşnutluk diledi ve şu duada bulundu :

?Allah ım, gücümün ve imkânımın azlığını ve halk nezdindeki değersizliğimi görüyorsun, Ey! Merhamet edicilerin en merhametlisi ve güçsüz kulların Rabbı ve benim de Rabbimsin. Allahım, beni kime emanet edersin? Bana yüzünü ekşitecek, somurtacak bir yabancıya mı, beni köle gibi kullanacak bir düşmana mı? Bana karşı sende küskünlük olmadıktan sonra bu gibi şeylere kıymet vermem. Fakat beni bunlardan koru­man bana daha elverişlidir Yarabbi! Karanlıkların aydınlan­dığı, dünya ve âhiret işlerinin iyi olduğu yüzünün nuruna sığınırım ki, gücenmene ve infialine beni maruz bırakma. Sen razı oluncaya kadar sana yalvarırım. Herhangi bir fenalıktan sa kınmak veya herhangi bir iyiliği yapmak ancak senin yardı­mınla olur.?


Sonra Adi oğlu Mutim'in himayesi altında Mekkeye dönmüştür.

Kureyşliler; Taif'de Peygambere yapılan muameleyi öğrendiklerinden onlar da kendisine karşı fenalıklarını arttır­maktan geri kalmadılar ve onu tanımamak kararını şiddetlendirdiler. Halkın onu dinlemesine mani olduklarından Mekke'nin kâfir halkı ondan uzaklaştılar. Bu hal Peygamberi vazifeden alıkoymadı. Hac mevsimlerinde Arap kabilelerini İslama davet ile kendisinin Allah tarafından gönderilmiş Peygamber olduğunu bildiriyor ve kendisine inanmalarını söylüyordu. Halbuki amcası Abdülmuttalib oğlu Abdülâzi Ebu Leheb peşini bırakmıyor, nereye giderse onu takip ediyor, halka kendisini dinlememelerini söylüyordu. Onlar da bu sözlerin tesirine kapılarak Peygamberi dinlemekten vaz geçtiler. Hazreti Peygamber bunun üzerine civarda bulunan kabilelere uğrayıp onlara göründü. Bu kabilelerden hiç biri kulak asmadı. Bunların hepsi nahoş bir şekilde ve hattâ bunlardan Beni Hanife, çirkin bir şekilde onu reddettiler. Beni Âmir ise, kendi yardımiyle muzaffer olursa ondan sonra riyasetin kendilerine geçeceği ümidine düşmüşlerdi. Peygamber ise, bunun Allaha ait olup onun dilediğine kalacağını söyleyince onlar da diğer kabileler gibi Peygamberi reddettiler. Böylece Mekke halkı lslâmiyeti ve Taif'liler de Allahın Resulünü istemediler, kabileler de Peygamberin dine dâvetine yan çizdiler. Mekkeye hac için gelen kabileler; Muhammed'in içinde bulunduğu yalnızlığı ve kendisine el uzatanlara karşı Kureyşlilerin husumetini ve ona yardım edenleri çember içine alan düşmanlarını gördüklerinden Peygamberden yüz çevirmeleri arttığı gibi Peygamberin de yalnızlığı ziyadeleşmiş, Mekke muhitinde dine davet vazifesi zorlaşmış ve Mekke cemaati ümit kırıcı bir şekilde kâfirlikte ısrar işini şiddetlendirmişti...

Davetin Yürümesi
İslama davet vazifesi Resulü Ekremin vazife-i nübüvveti üzerine aldığı günden belli idi. Mekke'de halk: Muhammed'in yeni dini ilân ettiğini biliyordu. Bundan başka birçok insanların hakikaten Müslüman oldukları ve Muhammed'in; arkadaşlarını toplu bir hale getirmek için geceleri uykusunu terk ederek ça­lıştığını ve Müslümanların kitle haline gelmelerini ve hak dini ne sarılma işini gizli tuttuğu da biliniyordu. Halk, bu davete iman ve icabet edenlerin nerede toplandıklarını ve kimler olduklarım bilmemekle beraber mevcudiyetlerinden haberdardılar. Bunun için Peygamberin islâm dinini ilân etmesi Mekke kâfirleri için yeni bir şey değildi. Yeni olan bir şey varsa o da bu imanlı cemaatin halkın huzuruna çıkmasıdır ki Abdülmuttalib oğlu Hamza, daha sonra üç gün ara ile Hazreti Ömer Müslüman dinine girdiklerinden Islâmiyetin kolu kanadı kuvvetlenmiş bulunmakta idi.

«Sana verilen emri ilân et! Allaha şirk koşanlardan yüz çevir. Biz seni, alay edenlerin şerrinden koruduk. Onlar ki Allahtan başka tanrı tutarlar, isin neye varacağını bileceklerdir.»

mealindeki âyeti kerime Peygambere nazil oldu. O da Allanın emrini açıklayarak birleşmek işini bütün halka bildirdi. Ancak baz ı Müslümanlar bir müddet gizli kaldılar. Kimisi Mekke'nin fethine kadar gizli kaldı. Peygamberin bu birleşmek işini meydana vurması şöyle olmuştur: Bir kısım Müslümanlar Abdülmuttalib oğlu Hamza'nın diğer kısım Müslümanlar da Hazreti Ömer'in riyasetinde, daha evvel Arapların bilmediği bir nizam ile Mekke'ye giderek Kabe etrafında tavaf etmeğe başladılar. Bu şekilde Resulü Ekrem ashabiyle birlikte gizlilikten aleniyete çıkarak bütün insanları İslama davete bağladılar, Bu suretle Müslüman olan cemaatle kâfirlerin çarpışmaları başladı. Salim ve doğru düşüncelerle bozuk ve fâsid olan düşünceler karşı karşıya geldiler. Bu karşılıklı mücadele ikinci merhaleyi teşkil eder. Küffar, İslâm aleyhine çalışmağa, Peygambere ve ashabına her türlü muhalefet ve fenalıklarla karşı koymağa başladılar. Ve bu yüz yüze çekişme ve savaş aralığı bütün asırların tanınmış korkunç hadiseleriyle mahmul bulunuyordu. Peygamberin evi taşlanıyor ve Ebu Leheb'in karısı Ümmü Cemil Peygamberimizin evinin Önüne pislikler atıyordu. Resulü Ekrem ise sadece bunları kaldırıp atmakla iktifa ediyordu. Ebu Cehil ise putlara kurban olarak kesilen dişi koyunun dişilik yerini Peygamberimizin üzerine atıyor, Peygamberimiz bu fenalıklara katlanıyor, temizliğini ifa için kızı Fatma'nın evine gitmekte îdi. Bütün bu kötülüklerin cümlesi, ancak sabır ve tahammülünün artmasına ve îslâma davet gayretinin devamına saik oluyordu. Müslümanlar korku ve eziyet içinde yaşıyorlardı. Her kabile; kendi içinde bulunan Müslümanlara işkence yapmağa ve dinlerinden vazgeçirmeğe çalışıyordu. O derecede ki; Habe­şistanlı Bilâl, Kureyşden birinin kölesi idi. Maahaza Müslüman olmakta ısrar ettiği için efendisi, ölsün diye kendisini kızgın gü­neşin altma yatırmış ve göğsünün üstüne taş koymuştur. Bilâli Habeşî Allah uğruna bu işkenceye katlanıyor ve bu halde, «birdir, birdir» sözlerinden başka bir şey söylememekte idi. Başka bir kadının da ölesine kadar işkenceye maruz kaldığı halde, kendisinden istenilen İslâmiyetten feragat ve atalarının dinine avdet teklifini kabul etmemiştir. Müslümanlar her yer­de hem topyekûn dövülüyor, hem de en kötü muamelelere ma ruz kal ıyordu. Bütün bunlara rağmen Allanın hoşnutluğunu tahsil için her şeye katlanıyorlardı.

BASLARKEN
Hazreti Muhammed'e vazife-i n übüvvet teveccüh ettiği va­kit evvelâ haremi Hazreti Hatice'yi İslama davet etti. Hatice ona imanetti. Sonra amcazadesi Ali'yi davet etti, o da ken­disine iman etti, kölesi Zeyd ve dostu Ebubekir'i davet etti. Onlar da iman ettiler. Bundan sonra halkı İslama davet etti. İnananlar Müslüman ve iman etmeyenler kâfir oldular. Hazreti Ebubekir Müslümanlığı, itimat ettiklerine bildirdi. Ve insanları Allaha ve Resulüne imana davet etti. Ebubekir, kavminin birbirini sevmesini isteyen halim bir zattı. Kavmi­nin bir çok insanları, gerek ilmi ve gerek tüccarlığı ve hoş sohbet olması yüzünden kendisine bir çok işler yüzünden müracaata alışık idiler. Ebubekir'in delaletiyle Affan oğlu Osman, Zübeyr ibn'ül-Avam, Avf oğlu Abdurrahman, Sa'd bin ebi Vakkas, Abdullah oğlu Talha davete icabet ettiler, Hazreti Ebubekir onları Peygamberin huzuruna getirdi, Müslümanlıklarını ilân ettiler ve namaz kıldılar. Sonra ismi Âmir bin Cerrah olan Ebu Übeyde, adı Abdullah bin Abdül'esed olan Ebu Seleme geldi. Ebu El'Erkam oğlu El'Erkara ve Maz'un oğlu Osman ile başkaları İslama geldiler. Erkek ve kadın halk, takını takım Müslüman oldular. O derecede ki, İslâmiyet sözü Mekke'de yayılarak ondan bahsedilmeğe başlan­dı.

İşin bidayetinde Resulü Ekrem halkın evlerini dolaşır ve onlara: Allaha ibadet ediniz ve ona şirk koşmayınız, diye emrederdi. Allanın emrini yerine getirmek için Mekke'de hal­kı açıktan açığa İslama davete başladı. Cenabî Hak şöyle bu­yurdu:

«Ey elbisesine bürünen Peygamber, kalk, başa gelecek teh­likeyi haber ver.»


Resul üllah, halk ile temas ederek onlara dini telkin eder ve bu dinin esası üzerine onları kendi etrafında toplanmağa davet ederdi. Peygamberin arkadaşları namaz kılacakları vakit Şi'b denilen dağlara giderek ibadetlerini vatandaşla­rından gizli olarak yaparlardı. Hazreti Muhammed yeni is­lâm olan kimselere kendilerinden evvel dini kavramış olan­lardan Kur'anı talim edecek kimseler gönderirdi. Nitekim Eret oğlu Habbabı, Hattabın kızı Zeyneb ve zevcesi Seide Kur'anı öğretmeğe gönderdi. Seyyidin evinde Habbab kendi­lerine Kur'an öğretirken bir gün Ömer bin Hattab ansızın çıkageldi. Bunların delaletiyle o da Müslüman oldu. Resulü Ekrem bu kadarla da kalmayarak Müslümanlara Kur'an öğ­retmek ve bu mümin kütleye karargâh olmak ve bu yeni dine dair malûmat almak için bir ev tedarik etti. Bu ev, Ebil Erkam'ın oğlu Erkam'ın evi idi. Cenabı Peygamber bu evde Müslü­manları toplayarak onlara Kur'an okutur, mânalarını açıklar ve onu ezberlemelerini emrederdi. Bir kimse Müslüman olunca o gece namazını kıldırır ve onu Erkam'ın evine gön­derirdi. Üç sene böylece Müslümanları talim ve terbiye ede­rek onlara namaz kıldırdı. Böylelikle Müslümanların ru­hanî duygularım uyandırır ve Allah'ın âyetlerini gereği gibi düşünmek ve hikmetlerini araştırmakla fikirlerini harekete getirir ve Kur'anın öz ve sözlerine, İslâmiyetin hedefi olan mânâ ve fikirlerle akıllarını tenvir eder, fenalıklara katlanmalarını öğretir ve dinin emir ve nehiylerini dinleyip ona ita­at etmeğe alıştırırdı. Böylece bunlar büyük ve kudretli Allah'ın sevgili kulları oldular.

«Sana emrolunanı açıkla. Allaha ortak tutanlardan yüz çevir » mânâsmdaki âyet nazil oluncaya kadar Peygamberimiz ve Müslümanlar Erkam'ın evinde gizleniyorlardı.

Köyün Kahvehanesi
Ertesi akşam bir aksilik çıkmadan gelip geçti. Genç âşık çadırından çıktı, ağır ağır köye doğru yollandı. Akşamın loş­luğu yavaş yavaş ortalığa yayılmıya başlamış evlerde tek tuk lâmbalar yanmıştı. Adnan köy otelinin kahvesini pek yanlız buldu. Bu saatte herkes yemekte veyahud istirahatta idi. Kahve ocağındaki şişman Yahudi karısı Adnan'ı eski bir âşinâ ve dost gibi karşıladı.

Bu çocuk köyün biricik oturacak yeri olan bu kahveye belki yirmi defa gelmiş bir kenara oturmuş ya bir fincan kah­ve içmiş, arkadaşlariyle biraz vakit geçirdikten sonra vazife­sine dönmüştü.

Bu defa daha evvelinden beklenen bir dost gibi aşinalık görmesi nazarı dikkatini celbetti. Hüsn-i zan asaletin karde­şidir. Onun için asıl Türk zabiti bu iltifatı Suzy tarafından yapılmış bir tenbihe hamletti ve gözlerinden şeytanlık akan yahudi karısının getirdiği konyak kadehini içmeğe başladı.

Yarım saat hep böyle geçti.

Yüzbaşı Hüsnü Bey, bu sessizliği bozan ikinci müşteri ol­du, Alay yaverini selâmlıyarak Onun masasında bir sandalyaye oturdu. Bu tesadüf Adnan'ın yalnızlığına karşı ne ka­dar hoş olduysa biraz sonra geçecek aşk macerasına engel olacağı ve Suzy ile Adnan'ın buluşacakları vakit baş başa kalmalarına mâni olacağından da canını sıkmıştı. Hüsnü Bey bu endişeyi giderdi.

"?Adnan Bey, seninle bir domino oynayalım da ben er­ken bölüğe gideceğim!"

"?Pekâlâ..."

Yahudi karısı domino taşlarım getirdi ve iki zabit karşılık­lı vakit geçirmeğe başladılar. Yarım saat daha geçti -ve tam oyunun tatlı bir deminde- kısa boylu, şişman vücudlu, kır­mızı suratlı, kıranto saçlı, burun ve dudaklarından milliyeti anlaşılan yaşlıca bir adam ve onun yanında Suzy gazinoya girdi.

Sevgilisinin yanındaki adam babası Liberman adındaki Polonyalı bir yahudi idi.

Bu yeni gelenlerde zabitlerin oturdukları masanın yanına çöktüler. Hüsnü Bey, Adnan Bey'in yüzünde hasıl olan he­yecanı sezdi.

"? Galiba bu kız çok hoşuna gitti, rengin attı Adnan.!" dedi.

"? Bekârlıktan başka bir şey değil..."

"?Hepimiz bekârız amma bu kadar heyecanlı değil, yok­sa bu kızla bir maceran mı var?"

- Ne münâsebet daha ilk defa görüyorum."

- Gençlik, mazursun oyunumuza devam edelim, ben bölüğe gideceğim!" dedi.

Bu söz Adnan'ı tatmin etti. Arkadaşı gittikten sonra nasıl olsa bir kolayını bulup dildadesiyle görüşecekti. Adnan bu görüşmeyi istikbal içinde lüzumlu ve hayırlı buluyordu.

Renk vermemek kaygusu içinde oyunu güçlükle nihayete ulaştırdı. İki zabit karşılıklı oynarken Liberman da domino amatörü gibi meraklı meraklı oyunu seyrediyordu. Hüsnü Bey karargâha gitmek üzere arkadaşından ayrıldı ve Adnan kahvede yalnız kaldı. Bu fırsattan nasıl istifade edeceğini dü­şünmeğe mahal kalmadan sokulgan herif, sırnaşık ve yılışık bir suratla:

"? Ne kadar ustalıkla oynuyorsunuz!.." diye bir girişgâh bularak Adnan'a yaklaştı.

"? Bu oyunda ne ustahk olabilir ki, basit birşey."

"? Öyle demeyiniz domino deyip geçmeyiniz onun da İnceliklerive kendisine mahsus maharetleri vardır."

"? İhtimal..."

"? Siz aznif bilir misiniz mülâzım efendi?"

"? Bilirim."

"? Ben pek meraklıyım. İsterseniz bir parti oynıyalım."

"? Peki..."

Yahudi o zaman kendisini genç zabite takdim etti.

"? Liberman... kızım Suzy..!"

İki genç sanki iki üç defa buluşmamışlar ve birbirlerini hiç görmemişler gibi yeniden tanıştılar ve birbirlerinn elleri­ni sıktılar. Adnan, kızın babasına karşı takındığı masum tavrı ve bu tavrı temsildeki mahareti gözünden kaçırmadı. İçin­den, ne yaman kız, demeyi de unutmadı.

Öyle ya sanki kırlarda buluşup seviştiği ve pembe yanak­larından buseler aldığı, kendisini oraya davet edip bu plânı tanzim eden bu kız değilmiş gibi delikanlıyı ilk defa görmüş tavrını takınarak mahcup ve edalı, mütereddid ve lâkayd Adnan'a elini uzattı. Resmen tanışmışlardı.

Adnan'la Liberman epey süren bir domino partisi yaptı­lar. Yahudi oyunu kaybetmişti. Genç zabiti lüzumsuz ve mânâsız takdirlere boğuyor ve cam sıkılıp boş kaldıkça evle­rine de gelerek hoş vakit geçirmesini temenni ediyordu.

Aile ocağından senelerce uzak kalmış olan genç zabit bir sığıntının harim-i şeytanetinde teselli uman bir bedbaht gibi bu davete memnuniyet gösterdi. Bunda kendisine hak ver­mek lazımdı.

Liberman'm anlattıklarına göre memleketlerinde zulüm ve cefa çeken hemşerileri Türk Milleti'nin asil sinesinde bü­yük misafirpervelik ve geniş bir refah bulmuşlardı. Liber­man böyle söylüyor ve böyle ikrar ediyordu. Öyle ya, bura­da Erenköy ve Yeşilköy gibi güzel yerler, şirin villâlar ve ha­yat fışkıran bir arazi üzerinde saadet ve refah içinde ömür sürüyorlardı. Bizler ise birkaç saat ileride İngiltere Devle-ti'nin bütün servet ve kudretini temsil eden bir ordu ile ha­yat memat mücadelesi yapıyorduk. Bu mantık silsilesi Türk zabitinin kafasından geçtikçe:

"?Elbette bize karşı minnettardırlar, bunlardan fenalık gelmez!.." diye hükümler veriyordu. Heyhat, bin kere hey­hat... Saf Türk düşünemiyordu ki, karşısındaki insan onun en korkunç düşmanıydı?

Kahveden ayrılmak zamanı geldi. Tâlim Alayı çadırların­dan karanlıkları delip hazin hazin yayılan yat borusu sesleri, vaktin geldiğini hatırlatıyordu. Adnan gitmeğe hazırlanır­ken Liberman genç zabitten rica etmeği unutmadı:

"?Yarın akşam fakirhanemizi şereflendirirseniz bizi minnettar etmiş olursunuz!"

"? Rahatsız etmiş olmaz mıyım?"

"?Estağfurullah!.. Asil bir Türk zabitinin evimizi şeref­lendirerek bir fincan kahvemizi içmesi bizim için ne bahtiyarlık..."

"? Mümkün olursa yarın akşam ziyaretinize gelirim. Hangi evde oturuyorsunuz?"

"? Otuz dokuz numaralı evde..."

Bunu Adnan da biliyordu, Adnan'ın bildiğini şişko yahudi de biliyordu. Fakat bu numaralar zemin ve zaman icabı idi. Yalnız bir şey varsa alay yaveri kendisine kurulan tuzak­tan tamamen bihaber bulunuyordu. Bilâkis sevgilisi yahudi dilberini kendi yuvasında sık sık görmek fırsatını bulacağın­dan sevinç içinde idi. Ayağa kalktı ve yeni ahbaplardan mü­saade istedi:

"? Tekrar görüşmek üzere!"

"? Tekrar görüşmek üzere mülazım efendi!.."

Her şey yolunda idi. Sabah akşam tâlim. Karargâhta biraz yazı ve gün kararınca aşk. Bu gurbet elinde bu, ana baba yuvasından uzak harp ve ölüm diyarlarında böyle bir mazhariyet ne büyük bir saadetti...

Bu defa da günler uzamağa başladı. Yazı yazmak, vazife ile uğraşmak, kırlarda dolaşmak bütün bunlar güçlükle za­manı öldürüyordu.

Zaman.. Duygusu ve sinirleri olmıyan bir varlık... Allah'dan sonra Kâinatın en amansız kuvveti. Yolundan bir an şaşmıyan ve geri kamıyan, ah ve aman dilenmiyen bir kuvvet...

Dünya üzerinde en kuvvetli görünen varlıkları bile ihti­yarlatıp çürüten, çürütüp kokutan ve sonunda toprak yapan bu mefhum tabiî daha bir çok akşamlar idrak edecek ve hattâ Adnan'ın kara talihinde yazılı felâkete de tam vaktinde ulaşacaktı.

İşte şimdi bir akşam daha oldu. Cephede patlıyan top ses­lerinin hazin tarrakaları uzaktan uzağa yayılıyordu. Ortalık yeni bir hüzn ve melale bürünmüştü.

Genç zabitin ruhuna karanlık bir gurbet çöktü. Mikadına gitmek için bir hiss-i kablelvuku kendisine isteksizlik veri­yordu. Bir Türk zabiti bir yahudiye karsı sözünde durmamazlık edemezdi. Onun için Adnan aheste aheste düşünceli bir surette çadırını terk etti. Köyün yolunu tuttu. Orta cadde­ye gelince, evlerin iri İri yazılmış numaralarını okuyordu.

33 - 35 - 37 ve işte 39.. Maşukasının evi...

Burada durakladı. Bahçenin parmaklıklı kapısını yavaş yavaş itti. Bu kapının açılmasiyle iç kapının da kanatları açıl­mış bulunuyordu.

Orta yaşlı, henüz güzelliğinin sihrini muhafaza eden bir kadın iç kapıda misafirini beklemekte idi. Şimal iklimlerinin soğuk beyazlığına Filistin'in hararet ve servetinden pembe renkler katmış olan bu yahudi köylüsü Suzy'yi doğuran ana idi.

Adnan'ı ilk, defa gördüğü halde onu eski bir âşinâ gibi selâmladı ve henüz bir tek eksik olmıyan muntazam ağzının otuz iki dişini gösteren bir yılışıklıkla.

"? Buyurun Adnan Bey!.." diye misafirini karşıladı. De­mek ki çocuğun ismini bile öğrenmişti. Alay yaveri kendisini tanıtmaya lüzum görmeden sordu.

"? O halde siz de Madam Liberman olacaksınız!" dedi. Gülüştüler.

Antrede Liberman'a rastladılar. Bu da alaturka bir selâmla Adnan'ı istikbal etti.

Beraberce eve girdiler. Suzy henüz ortada yoktu. Oldukça muntazam döşenmiş bir salona girdiler.

Burası bir köy evinin odasından ziyade İstanbul'un ol­dukça hali, vakti yerinde ailelerinin kabul salonlarından aşa­ğı kalmayan asri bir salondu. Neden olmasın?

Bu, her karışından servet fışkıran toprak üzerinde bu ara­zinin hakiki sahipleri fakr zaruret, hatta ve hatta bir çokları açlıktan muztarip iken, memleketlerinde bir karış toprağa can veren sefil ve fakir sığıntılar bu memleketin servetinden öyle istifade etmişlerdiki. Göz alabildiğine uzanan geniş üzüm bağlarının mahsulâtı Rişon le Zion Fabrikası'nın nefis şarabına inkılâb etmekte ve zengin keselerden bol paralar bu yaban muhacirlerin ceplerini doldurmakta idi. Badem ve di­ğer mahsûllerden yılda iki sefer mahsul aldıklarından tıka basa midelerine indirdikleri miktardan arta kalan mühim bir kısım her sene zenginliklerine yeni servetler katmaktaydı.

Biz bu vaziyeti bir Türk necâbetiyle bir Türk kafasıyla dü­şündüğümüz zaman bu adamların bize karşı ebedi bir min­net ve şükran altında bulunduklarını zann ederiz. İşte bu zan ve lâkaydi bize koca bir kıtanın elimizden çıkmasına âmil olan sebeplerdendir. Şimdi orada emellerinin tahakku­kunu görerek gurur ve nihvetini arttırmış olan dünkü sefil ve nankör sığıntılar hükümrandır. Bizler unutmamalıyız kî; Türk mehmetçiği Çanakkale'de olduğu gibi Sina Cephesinde de aynı fevkalbeşer (insan üstü) kudret ve cesareti göster­mişti. Fakat cephe gerisinde alçakça casusluklar ve çöllerde isyanlar gibi arkadan saplanmış kahpe hançerler ordumu­zun hızını kesmiş ve bizi beyhude zararlara sokmuştur.

Umuyoruz ve istiyoruz ki; bundan sonra artık yabancı ırk ve dinden insanların bizi gafil avlamasına ve ekmeğimizi yi­yip kuyumuzu kazmasına müsaade etmeyecek, boş bulun­mayacağız. Bundan sonra ne milletten olursa olsun bir kadı­nın aşkına aldanmayacak ve tuzağına düşmeyeceğiz. Vatan aşkı her şeyden üstün olacak ve hayvanı şehvetler o aşka bir leke gelmesine sebep olamayacaktır...

Adnan bu güzel döşenmiş misafir odasında Lui Kenz stili geniş bir koltuğa yaslandı.

Henüz Suzy ortada yoktu. Bu yeni numara çocuğa hir şey sezdirmemek kaygusundan doğuyordu.

Liberman Şark âdeti üzere misafirini yeni baştan selâmladı ve ona bir defa daha;

"?Hoş geldiniz!.." dedi. Bir sandalyeye ilişti ve bir madun tavrı takınarak konuşmağa başladı:

"? Alayınızın köyümüze komşu olması bize ne kadar şe­ref veriyor. Ortalık şenlendi, sizler buraya gelmeden köy ne kadar ıssızdı... Askerler hayat getirdiler. Canlandık."

"? Kalabalıktan hoşlanıyorsunuz demek mösyö Liberrnan?.."

Alay yaveri bu sözleri belki de samimi sanıyordu. Bilmi­yordu ki; böyle riyâkârane samimiyetler ve yalancı tavırlarla bizi ne kadar çok avlamışlar, bizi ne kadar çok aldatarak ağ­zımızdan sözler kapmışlardı...

"? Güm, güm, güm!.."

Cephedeki top sesleri, fasılalı fasılalı karanlıkları deliyor ve gecenin karanlığına yeni hüzünler katıyordu.

"?Alayınız burada yanıbaşımızda olmasa bu top sesle­rinden doğrusu rahat uyku uyumak kabil olmıyacak."

"?Böyle uzaktan gelen top seslerinden de korkar mısınız mösyö Liberman?"

"?Sesten değil, fakat maazzAllah bir gün bir güllenin te­pemizde patlamasından korkarız doğrusu..."

"?Düşman buralara kolay kolay ulaşamaz, merak etme­yin..."

''? Ona şüphemiz yok mülâzim Bey!.. Siz çok muharebe­lere girdiniz değil mi?"

?? Tabiî."

"?Harp güç şey."

"?Okadar değil..."

"? Yeniden harbe gitmeniz ihtimali var mı?"

"? Askerlik bu belli olmaz."

"? Orası Öyle.. Alay giderse siz de beraber gideceksiniz değil mi?"

"? Ona ne şüphe, alayım nereye ben de oraya!.."

"? Bu günlerde alayın cepheye gideceği söyleniyor. Doğ­ru mu dersiniz?"

"? Henüz bir emir yok, fakat hazırlık emrini çoktan al­mıştık."

?? Siz giderseniz biz bir dost kaybederiz de..."

Bir dost kaybetmek endişesinin arkasına gizlenerek şu küçük mükâlemeden bir hakikat bilinmeyerek ifşa edilmiş oldu:

Tâlim Alayı da harekete hazırdır ve hazırlık emri almıştır. Bugünkü bu kadar malûmatı İngilizler'e yetiştirirlerse el­bette ceplerine birkaç kuruş girerdi- Kısa günün kârı az olur.

"? Sizinle bir parti aznif oynamayı isterdim mülâzim bey?"

"? Oynayalım mösyö Liberman"

Liberman çatlak ve genizden konuşan sesi odada çınladı: .

"? Suzy!,. Suzy!.. Suzy!.."

Bu ses Adnan'ın ruhunda derin akisler uyandırdı demek ki; güzel kız evde idi.ve şimdi gelecekti. İşte tatlı bir kız sesi cevap veriyor:

"? Geliyorum baba, geliyorum!.."

Ve elinde küçük bir tepsi için konulmuş kahve fincanlariyle Suzy odaya girdi.

Bugün her günkünden daha güzeldi. Parlak ve ince saçla­rını arkaya doğru taramış, altın yumaklar halinde uzanan İpek bukleleri çifte örgü ile arkadan dolaştırarak kulakları­nın üzerine indirmişti. Üzerinde sade fakat çok cazip bir el­bise vardı.

"? Size bir fincan kahve hazırlıyordum da onun için ge­ciktim affedersiniz. Adnan Bey!.." diye gencin elini sıktı. Bu beyaz ve yumuk eller Adnan'ın eline sarılınca müsbet menfi elektrik cereyanlarının kontakları gibi alay yaverinde bir derûnî bir ihtizaz meydana getirdi. Onun için:

"? Teşekkür ederim matmazel."

Derken, sesinde tabiîlikten bir az kaçmış bir titreklik var­dı.

Kahveleri yudumlarken oyuna da başladılar. Suzy Ad­nan'ın oturduğu yere bir sandalye çekti ve gencin yanı ba­şında oyunu seyretmeğe koyuldu. Alay yaverinin aklı oyun­dan ziyade yanı başında duran genç kızda idi. Bu yosmanın vücûdundan çıkan bekâret kokusu Adnan'ın ruhunu tütsülüyordu.

Sayıları gelişi güzel koyuyor ve lalettayin oynuyordu. Ya­rım saat süren partide Adnan kaybetti. Bol bol gülüştüler. Suzy bu fırsatı kaçırmadı:

"? Kumarda kaybeden aşkta kazanır, Adnan Bey!.." de­di.

Bu tatlı ses, neş'eli kahkahaların artmasına vesile oldu. Suzy'nin annesi likör hazırlamakla meşguldü. Liberman da oyundan sonra.

"? Bana beş dakika müsaade ediniz. Suzy misafirimizi yalnız bırakma" diyerek odadan ayrıldı.

Şimdi iki genç bu odada yapa yalnız diz dize ve başbaşa kalmışlardı. Adnan böyle fırsatların her defa kaçırılması bir erkek için ayıp olduğunu düşünerek canlı bulunmıya karar verdi.

"? Kumarda kaybeden aşkta kazanır mı dersin Suzy?"

"? Bu bir darb-ı meseldir Adnan Bey!"

"? Fakat çok güzel bir darb-ı mesel."

Bir elini kızın beyaz eli üzerine koydu, diğer eliyle Suzy'nin beline sarılarak gençliğinin bütün hararetiyle du­daklarından öptü. Bir karşılık görmedi. Böylece belki bir da­kika durdular.

"? Çok güzelsin Suzy."

"? Ona şüphe mi var?"

"? Mesele yok. Demek ki; birbirimizi seviyoruz. Harp bit­tikten sonra benimle Türkiye'ye gelir misin Suzy?"

"? Gelirim Adnan! Senin ebeveynin nerede oturuyor?"

"-?İstanbul'da."

"? İstanbul!.. Güzel İstanbul! Ben onu küçükken, buraya gelirken gördüm. Bosfor'un güzelliği!.. İstanbul'un güzelli­ği!.. Orası, dünyanın incisidir. Adnan Bey!.."

Alay yaveri derin bir göğüs geçirdi. İstanbul, onun mem­leketi, olanca azamet ve güzelliğile hayalinde tecessüm etti. Bu güzel şehrin göklere yükselen zarif minarlerini, babaları­mızın medenî, kudretlerini gösteren büyük mabetlerini ve Marmara'nın yeşil kucağında heybetle uyuyan büyük İstan­bul'u düşündü. Orada doğmuş orada okumuş, orada büyü­müştü. Anası, kardeşleri ve babası orada şimdi kendisinin hasretini çekmekte idiler.

"? Evet Suzy mukadderse harbden sonra güzel İstanbul'a gider orada mesut bir hayat süreriz!.. Ne dersin Suzy?"

"? Büyük saadet olur derim, Adnan!.."

Bedbaht genç Türk!.. Şimdiye kadar yabancı kandan bir kızın hangi erkeği bahtiyar ettiğini bilmiyordu bile!.. Bu gur­bet ellerinde yalnızlığın yabancılığın ve harbin ruhunda ya­rattığı galat hisler, O'na bu yahudi kızının harpten sonra ebedî bir hayat arkadaşı olacağını zan ettirmişti. Heyhat!.. Bu mahlûklar ne kadar güzel ve cazip olsalar nihayet kendi ırk­larından sümüklü birisinin hayat arkadaşı olabilirlerdi, Türk kızlarının altın oluklardan boşanan berrak sesleri ve Türk kızlarının asil ve lâhuti güzellikleri yanında bir yahudi kızı­nın hilekâr ruhu mukayesesine bile tahammül edilmeyen bîr şeydir. Fakat toy bir zabitin bir casusa gönül vermesi hep gafletten bu yolda ve ikaz edilmemesinden ileri geliyordu.

Adnan kızla yaptığı bu kısa konuşmalar esnasında Suzy'nin dudaklarından ve pembe yanaklarından bir çok de­fa öptü. Kızın güzel elleri gencin parlak ve dalgalı saçları üzerinde dolaşıyordu. Hislerinin bu en coşkun deminde Liberman'ın kalın öksürüğü duyuldu. Bu, ben geliyorum habe­riniz olsun, mânasına idi. Gençler birbirinden uzaklaştılar. Aralıklı koltuklarına çekildiler.

Liberman odaya girdiği zaman gençlerin hal ve tavırlarındaki şaşkınlığı görmemezlikten geldi. Suzy'nin annesi bir şişe şarab ile kocasının arkasından yetişti.

"? Adnan Bey, bir bardak şarabımıza tenezzül buyurur musunuz?"

"? Teşekkür ederim madam."

"? Bu şarabı çok seveceksiniz. Buraların taze üzümünden yapılmıştır. Nefasetine emin olunuz!"

Evvelâ iki genç karşılıklı ve sonra dört kişi kadeh tokuşturarak birer yudum şarap yuvarladılar. Hakikaten enfes bir şaraptı. Arz-ı Mev'ud bağlarının üzümlerinden yapılmış olan bu İçki gamlı gönüllere teselli, yorgun dimağlara güya kuv­vet vermekte idi. Adnan bardağı yarıya indirdikten sonra kafasında tatlı bir inşirah ve benliğinde hoş bir inkişaf hisset­ti.

Suzy ile bir daha kadeh tokuştururken fettan yahudi kızı sağ gözünü hafif kırparak ve vücudunun üst kısmına şehvetengiz inhinalar vererek:

?? Afiyetinize Adnan Bey!.." dedi.

"? Afiyetinize Suzy!"

Böylece yudum yudum, kadeh kadeh içtiler. Şarap buhar­ları kafalarda türlü hayaller yaratmakta idi. Adnan senelerce ana kucağından uzaklarda. Bu gurbet ve doğuş sahasında duyduğu yalnızlığı bir an için unutur gibi oldu. Neş'elenmişti güzel kız ve güzel kızın annesile babası da misafirlerini teşvik etmek için içmekte idiler. Keyfi yerine gelen genç zabit yahudi dilberine yavaşça sordu:

"? Müzik sever misin Suzy?"

"?Pek çok..."

"? Hangi parçayı çalarsın?"

"? Yazık ki ben birşey çalamam. Fakat eğer isterseniz size şu eski gramafonomuzla bir kaç plâk dinletebilirim..."

"?İyi edersin."

Köy evinin odasında borulu ve eski bir gramafon oldukça iyi parçalar çaldı.

"? Plâklarınız hep Almanca Suzy..." Ana dilimiz Almanca'dır. Harp bittikten sonra yenilerini alacağız.

Adnan derin derin, mahzun mahzun içini çekti.

"? İnşAllah!.." dedi... Sesinde tuhaf bir ümitsizlik sezili­yordu. Bu defa Lîberman sordu:

"? Harbin yakında biteceğini umar mısınız?"

"? O kadarını bilmem. Bildiğim birşey varsa, harp bitece­ği güne kadar devam edecektir."

"? Kazanacağız değil mi Adnan Bey?"

Bunu söylerken koca casusun necabetsiz suratında gencin ruhuna nüfuz etmek İsteyen şeytanî bir tecessüs belirdi. Bir ordu zabitinin haleti ruhiyesini ve harp hakkındaki fikrini öğrenmek ve bu malûmatı düşmana yetiştirmek kâfî derece­de ehemmiyetli bir vazife idi. Bir casusluk vazifesi...

Kahraman genç ırkının vârisi olduğu asalet ve necabete uygun bir cevap verdi.

"? Elbette kazanacağız... Onun için kan döküyoruz..."

Vakit ilerlemişti. Köyde ses-seda kalmadı yine cephede kesik kesik, uzaktan uzağa top sesleri ve yine karargâhta ha­zin hazin yat borusu..

.

"? Vakit geldi müsaadenizle."

"? Biraz yemek yiyip öyle gitmez misiniz?"

"? Teşekkür ederim geç gitmeliyim."

"? Her zaman bekleriz."

Mutad merasimden sonra Adnan bahçeye çıktığı vakit kendisini epey sersemlemiş buldu. Berrak Filistin semasının parlak yıldızları yere düşecek zannediyordu.

Bahçe kapısına geldikleri vakit iki genç yalnız kalmışlardı.

"? Yine gel Adnan her gün gel olmaz mı?"

"? Üç gün sonra yine gelirim Suzy."

"? Uzatma, yalvarırım..."

Yine çıldırtıcı bir cilve ile genç zabitin elini sıktı. Kıvrıldı, kıvrandı, büküldü ve ayrıldılar. Türk çocuğu çadırlara hafif tertip sallanarak geldi.

Aynı sesler kendisini karşıladı.

"?Dur! Kimdir o!"

"? Yabancı yok, alay yaveri!"

Bu suretle aynı ihtar kendisine tekrar edilmiş oldu:

Harp sahasındadır, vazife başındadır...