Türkiye'de Keşke Gerçek Liseler Olsa...

[Mücteba]

Türkiye'de Keşke Gerçek Liseler Olsa...

Şu liselerimiz ne işe yarar bilmem ki... Keşke bazı medenî ülkelerde olduğu gibi bizde de doğru dürüst, adam akıllı liseler olsa, öğrencilerin hiç olmazsa beşte birine sağlam genel kültür verilebilse...

Türkiye liselerinin birinci vazifesi edebî ve yazılı Türkçe öğretmektir. Yeni nesiller zengin Türkçe bilselerdi memlekette bu kadar büyük kargaşa olmazdı.

Liselerde tarih öğretilir. Genel dünya tarihi ve millî tarih... Bizde doğru dürüst tarih öğretilmiyor. İki tarih var. Biri ideolojik resmi tarih, yalan dolan, masal martaval... Diğeri gerçek tarih. Onun pabucu dama atılmış. Tarihini bilmeyen bir toplumun geleceği olmaz.

Dünyanın bütün gerçek, vasıflı, güçlü liselerinde felsefe grubu dersleri okutulur: Psikoloji, mantık, ahlak, metafizik, estetik... Fransız liselerinde okutulan iki ciltlik felsefe kitabı harika bir bilgi hazinesidir. Ondaki bilgileri öğrenen gençler daha ufuklu olur. Bizde böyle felsefe de okutulmuyor.

Liselerimizde beşeri ve iktisadi coğrafya tedrisi çok zayıftır. Güney Kore bunca imkansızlığa, olumsuzluğa, mahrumiyete rağmen nasıl böyle güçlü olabilmiş?.. Altı yüz küsur kilometre karelik Singapur başarısını neye borçludur?.. Tayvan adasındaki milliyetçi Çin Devleti bunca tehdide, tehlikeye, düşmanlığa rağmen nasıl ayakta durup yükselebilmiş?.. Fransa'da ve başka medenî ülkelerin liselerinde öğrencilere bu bilgiler verilebiliyor. Hepsine mi? Hayır, öğrencilerin beşte biri iyi yetişse yeterlidir. Beşte beşi de iyi yetişmezse felâket!..

Liselerin, bilgi ve kültür vermek yanında ikinci misyonları ahlak ve karakter terbiyesi vermektir. Bizde birincisi çok zayıftır, ikincisi hiç yoktur.

Osmanlı devleti zamanında lise sayısı azmış ama kalite çok yüksekmiş. Gerçek liseler varmış.

Fuzulî'yi bilmeden, tanımadan hamal, balıkçı, kundura tâmircisi, bakkal çırağı olabilirsiniz ama okumuş Türkiyeli olamazsınız.

Mantık kültürünüz yoksa iyi bir fırıncı olabilirsiniz ama iyi bir memur, iyi bir polis, iyi bir öğretmen, iyi bir doktor ve mühendis olamazsınız.

Bizim okullarımızda sözde sosyoloji dersleri var. Sadece adı var...

Lise tahsili ve kültürü zayıflayınca ne olur... Memleket bu günkü hale düşer.

Liselerimizde Ziya Paşa tanıtılsa ve okutulsa, konuşan ve yazan kişilerimizin sık sık ondan mısralar ve beyitler zikretmesi gerekir. Mesela:

Bed-asla necâbet mi verir hiç üniforma?

Zer-dûz palan ursan eşek yine eşektir.

Yahut:

Zalimlere bir gün dedirir kudret-i Mevlâ,

TAllahi lekad âserekAllahu aleynâ.

Veya:

Her şahsı, harîm-i Hakk'a mahrem mi sanırsın?

Her taç giyen çulsuzu Edhem mi sanırsın?

Sözde lise tahsili yapmış ve Fuzuli'den, Koca Ragıp Paşa'dan ve benzeri şairlerimizden beyitler, kıtalar, rubâîler okuyamıyor... Millî kültür fukarası...

Şu günlerde Fransa'da hararetli bir şekilde Bakalorya sınavları tartışılıyor. Eskiden bizde de vardı, olgunluk imtihanı denirdi.

Test usulüyle sınav olmaz. Gerçek sınav yazılı olanıdır. Öğrenci felsefî, tarihî, edebî bir konuda beş sayfalık bir kompozisyon yazacak, vasıflı muallimler ona not verecek.

Beş sayfalık bir lâf salatası... Not sıfır.

Havsala yerine hafsala yazmış. Şefkat yerine şevkat... Yine sıfır...

Gazetelerdeki yazıların, Tv'lerdeki konuşmaların çoğu dökülüyor. İstisnaî olarak, Türkçesi güzel, mantıklı yazılar ve konuşmalar da var.

Günümüzde bir Refî' Cevad Ulunay, bir Peyami Safa yok. Büyük eksiklik...

Eğitim sistemimiz ve bilhassa liselerimiz radikal şekilde ıslah edilmedikçe Türkiye'nin geleceği aydınlık değil, karanlıktır.

Okullara bitirme imtihanları konulmalıdır.

Bu imtihanlar test usulüyle değil, kompozisyon şeklinde yapılmalıdır.

Lise diploması alanların ayrıca Bakalorya imtihanı geçirmesi gereklidir.

Ülkenin en zeki, en akıllı (Zekâ ile akıl arasında fark vardır), en sağlam karakterli, en ahlaklı, en faziletli gençlerinden yeterli miktarı öğretmen yapılmalıdır; öğretmenlik hizmeti çok gözde bir meslek haline getirilmelidir.

Öğretmenler, maaşlarının yanında yabancı dillerden tercümeler, Osmanlıca'dan transkripsyon çalışmaları yaparak, el sanatı üreterek ek kazançlar elde etmelidir.

Yahut zengin ve varlıklı ailelerin çocukları aileden rantlı olmalıdır.

"İslam mektebi" başlıklı bir makale yazmıştım. Orada anlattığım mükemmel okula benzer özel okullar açılmalıdır. Böyle okullardaki Müslüman talebe, vakit namazlarını okul camiinde, okul imamının ardında cemaatle kılacaktır. Sultan Abdülhamid-i Sânî zamanında Galatasaray lisesindeki uygulama...

Kemalistler böyle bir şeye izin vermezlermiş. Vermesinler. Biz Müslümanlar hürriyetlerimizin, haklarımızın bize lütfen ve merhameten verilmesini beklememeliyiz, onları almalıyız.

Mehmet Şevket EYGİ - 9 Temmuz 2011 Cumartesi