Teferruatlı kelime çözümü...

[Ferzin]

yeküne bu kelimeyi arapça yazarmısınız lütfen.

ذُو  Zü ne kelime olur?

[Garîb]

ذو ; Esmâ-i Sitte-i Mu'telle (İ'rabı harflerle olan 6 illetli isim) den biridir...

"Sâhib" (صاحب) manasında müfred isim olup, ism-i zahir e izafetle gelir...  ذو مال  , ذو فضل  gibi...

Çekimi; ذُو  ذَواَ  ذَوُون  أو  أذْواَء

        Zü, Zevâ, Zevûn (Cem'ı, bazen de Ezvâ' olarak gelir..)

[Garîb]

garib kardeşim

ben o kelimenin çekimini zü, züvani, ülüü diye biliyorum, Yoksa ben mi yanlış biliyorum...

1) - Ülü   أولُو kelimesi Zevûn ذوُون (izafette nun dahi düşer) manasınadır..Müennesi olan Ülât  أولات  ile birlikte müfredleri olmadığı için bir çok sarf kitabında tek kalmasınlar diye zü'nün cem'ıleriyle birlikte anıla gelirler.. Lakin iştikakları farklıdır... Onun için yazma ihtiyacı hissetmedim...

2)- Zü ذو nün tesniyesi Züvani değil zevani ذَواَنِ şeklinde gelir...

Evet bizde böyle biliyoruz.
Zü, zevani, zevüne, ala gayrı kıyas ülü, zatün, zatani, zevatün, ala gayrı kıyas ülatün.

3)- Ferzin Hocam, Zü ذو  nün müennesi olan Zât ذات ın tesniyesi ise zatani ذاتان diye değil Zevatâ (ni)  ذواتان şeklinde gelir... Sure-i Rahman'dan;  ( ذواتا أفنان  ) ...

[Garîb]

 مُــذبْــذَبِـــين

Rubâ'î Mücerredden; ism-i mef'ul, cem'ı müzekker salim olur.... Halet-i nasbı ve cerri yukardaki gibi "yâ" ile gelir... raf'ı ise Müzebzebûn  مُـذبـذبون  dür..

Çekimi : ذَبْــــذَبَ  يُـــذَبْــذِبُ ذبْـذبَـةً و ذِبْذاباً   مذبذِبٌ    مُذبْــــــــــــذَبٌ

[Garîb]

sülasi mücerredin 3. babindan dühulün vezninden mastar gayri mimi

III. babtan geldiği her ne kadar doğru ise de gerisi maalesef doğru değil.....


Deme'a دمع  nın masdarları ancak dem'an  دَمْعًا ve  deme'ânen دَمَعَاناً vezinlerinde gelir...


Dümû'un دُمُـوعٌ  ise Dem'un masdarının cem'ı mükesseridir... Gözyaşları manasına gelir.. 

Bir çok hadis-i şerifte de geçer..

Çekimi :  دَمَعَ  يَـدْمَعُ  دَمْعاً

Masdarın çekimi ise :   دَمْعٌ  دَمْعــاَنِ  دُمُـــوعٌ   

[Ferzin]

بُكَاءً  Ne kelime olur?

[Garîb]

"Ağlamak" manasında olup, Sülasi Mücerredin II. babından Su'âlün  ســــــعال   vezninde masdardır...

بَـكَى  يَـبْكِي  بُكــــــــــاءً

[Garîb]

المورد العذب  كثــيــر الزحــــــــــام

meselindeki (atasözü) ez-Zihâm   الزِّحـــــــــــــــــام   ne kelime olur ?

* Bundan sonraki kelime sorularımızda; soru soran kardeşimiz soracağı kelimeyi, o kelimenin içinde geçtiği bir beyt, bir mesel , bir ayet-i kerime, bir  hadis-i şerif veyahutta fasih bir cümleyi vererek sorarsa, konuyu takip eden kardeşlerimiz için daha bereketli olacağı kanatindeyim...

Böylece kelimelerin cümle içinde nasıl kullanıldığı, en güzel şekilde ortaya konulmuş olur...

[ruy-ı zemin]

Mufaale babindan 2. mastar müfret olup  birbiri ile sıkışmak manasinadir.


زَاحَمَ   يُزَاحِمُ   مُزَاحَمَةً    وَ زِحاَمًا    وَزِيحَامًا

diye gelir

[ruy-ı zemin]

جَرَاحاَتُ الثِّناَنِ لَهَا الْتِياَمٌ    ***     ولاَ يَلْتَاِمُ  ماَ جَرَحَ الْلِسَانِ


Beytindeki     جَرَاحاَت   ve   الْتِياَمٌ    ne kelime olur.

[Garîb]

Önce beytin manasını söyleyeyim:

"Mızrak uçlarıyla açılmış yaralar iyileşebilir..
Lakin,  dilin açtığı yara kapanmaz...."


1) Cerâhat diye harekelenmiş olan kelime Cirâhat جِراحات  olması gereklidir.. Çünkü III. babtan masdarlar cerhun, Cürhun ve Cirahatün جراحة şeklinde gelmektedir.. Ve bunlardan Cirahatün'ün جِراحة cem'ı de Cirâhâtün جِراحات  ve Cirâhun  جراح şekillerinde gelir... Ve bu beyitteki kelime de Cirâhâtün  جِراحات  dür ve "yaralar" demektir.. Yanlışsam lütfen düzeltin..

2) İltiyam  ise İftial babından masdardır... الْـتأمَ   يَـلْـتَإمُ  التِييـاماً
   "Islah edilmek, iyileşmek, kapanmak manalarına gelir..."

3) İlk mısradaki Cerâhâtü'-s-Sinân جراحات الســـــنان (Mızrak uçlarının açtığı yaralar) olması gereken yer,
Cerahâtü't-Tinan  جراحات التـنان (?) diye yazılmış... Sanırım hataen öyle yazılmış...

[Garîb]

            أحـسنُ ما يُـمْلَى حديثُ الأحِـبّةِ       

   
الأحِــبَّـة

ne kelime olur?

[ruy-ı zemin]

Cerahat kelimesinin cirahat da gelmesi caizdir, cerahat da gelmesi caizdir. Mollacamide geçiyor. Kitabim yanimda degil olsaydi sahifesini ve numarasini söylerdim. Ama sizin elinizde baska bi me'haz varsa söyleyin lütfen.

Sinan kelimesi  yanlis yazilmis aslinda sinan diye peltek olarak hatirliyordum. Onun için öyle yazdim. Sedde gelince noktanin biri gözükmüyor.

[Garîb]

Cerahat kelimesinin cirahat da gelmesi caizdir, cerahat da gelmesi caizdir. Mollacamide geçiyor. Kitabim yanimda degil olsaydi sahifesini ve numarasini söylerdim. Ama sizin elinizde baska bi me'haz varsa söyleyin lütfen.

Sinan kelimesi  yanlis yazilmis aslinda sinan diye peltek olarak hatirliyordum. Onun için öyle yazdim. Sedde gelince noktanin biri gözükmüyor.

Evet, acaba yanlış mı hatırlıyorum diye bir baktım... Lakin Lisanu'l-Arab, el-Mu'cemu'l-Vasit, es-Sıhah ve Ahter-i Kebir gibi bir çok lugatte cerahÂt diye bir kelime yok.. Aksine hep cimin kesresiyle geliyor ki lügatlerde mevcut masdarlar tamamıyla yazılır.. Şayet cerâhât gelse idi muhakkak yer alırdı..

Ve Molla Cami'de de büyük ihtimalle Cirahat olarak gelmiştir... "bi-feth'ıl-cim" gibi bir ibare olmaksızın sadece mürettibin fetha harekesi de buna yetmez.. Çünkü lügatlerde Cerahat diye bir kelime yok...

Ama siz yine de Molla Camide hangi konuda geçtiğini söylerseniz, oraya da bir bakabilirim..

[ruy-ı zemin]

Tamam hocam sizin söylediginiz dogru. Ben kitabima baktim cirahat diye isaretlemisim. Ama hocamiz ikiside olur demisti. Onun için öyle yazmisim. Keske bastan dogru yazsaydim.